Günümüzde küresel tüketiciler, finans kuruluşları tarafından sunulan yeni banka hesapları açmak gibi hizmetlere kaydolurken en yüksek seviyede kolaylık arıyor. Küresel bir pandeminin ardından dijital kanallara olan güvenin artması ve artık finans piyasasına giren Z Kuşağı ve Milenyum Kuşağı sayısındaki artış ile birlikte tüketiciler zaman açısından verimli, kullanıcı dostu ve mevcut olmaması durumunda onları finansal ekosistemle etkileşimde bulunmaktan caydıracak uzak prosedürler yapabilme
Düşük gelirli tüketiciler için ise durum daha karmaşıktır. Finansal hizmetlere kaydolmak için gerekli olan mevcut verimsiz prosedürlere ek olarak, bu tüketiciler, bu hizmetleri yürütmek için finans kuruluşlarının yüklendiği büyük genel masraflardan kaynaklanan yüksek ücretlere maruz kalıyor. Mobil ve internet bankacılığı gibi dijital dönüşüm girişimleri hızla artarken birçok finans kuruluşu sürecin en temel adımı olan Müşterini Tanı (KYC) ve müşteri alıştırma süreçlerini dijitalleştirmeyi göz ardı etti. Bu, günümüzde düşük gelirli tüketicilerin hâlâ finansal olarak ödeme ekosistemine dahil edilmemesinin en önemli nedenleri arasındadır.
Ufukta görünen bir dönüm noktası
Neyse ki Yapay Zeka (AI) ve Makine Öğrenimi (ML) gibi teknolojilerin hızla gelişmesi, finansal kapsayıcılıkta bir dönüm noktası kabul edilen Elektronik Müşterini Tanı (eKYC) açısından şu anda finans kuruluşlarına, tüketicileri finansal hizmetler sağlamadan önce uzaktan tanımlama ve doğrulama için yeni fırsatlar sunuyor.
eKYC, geleneksel müşteri alıştırma sürecini, genel maliyetleri ve zaman alan çabaları büyük ölçüde azaltan, böylece finans kuruluşlarının düşük gelirli tüketicilere finansal hizmetler sunmasını daha kârlı ve erişilebilir kılan, tamamen dijitalleştirilmiş ve güvenli bir sürece dönüştürmek için AI, ML, biyometri, görüntü analizi ve Optik Karakter Tanıma (OCR) gibi yenilikçi teknolojileri kullanır.
eKYC ayrıca riski azaltan ve merkez bankası düzenlemelerine ve uluslararası standartlara tam uyum sağlayan gelişmiş onaylar ve doğrulamalar sayesinde finans kuruluşlarına, tüketicinin iddia edilen kişi olduklarına dair hızlı ve uzaktan güvence sağlar.
Merkez bankasının rolü
Finans kuruluşlarındaki müşteri alıştırma süreçleri merkez bankalarını doğrudan ilgilendirmese de genel altyapıyı sağlamadaki rolleri, sağlam ve standartlaştırılmış bir ulusal eKYC süreci oluşturmak için kritik öneme sahiptir. Böyle bir altyapı sadece banka hesabı olmayan ve banka hizmetlerini yeterince kullanmayan kesimlerin finansal kapsayıcılık oranlarını arttırmakla kalmaz aynı zamanda merkez bankalarına finans sektöründeki müşteri alıştırma süreçleri üzerinde tam kontrol sağlar. Ayrıca sahte belge risklerini ve dolandırıcılığı ortadan kaldırır ve tüketici verilerinin tam olarak izlenmesini ve görüntülenmesini sağlar.
Ulusal bir eKYC veri havuzu
Bu altyapı, eKYC çözümlerini kullanan finans kuruluşlarını, merkez bankasında konuşlandırılan ulusal blok zinciri tabanlı veya merkezi bir eKYC veri havuzuna bağlayarak uygulanabilir.
Bu veri havuzu, kişisel bilgiler, biyometri, kimlik belgeleri ve daha fazlası dahil olmak üzere ülke çapındaki tüketici kayıtlarını bir araya getirir. Müşteri alıştırma süreçlerini verimli ve kağıtsız bir şekilde daha da geliştirmek için KYC ile ilgili bütün belgeler dahil tüketici kayıtlarını otomatik olarak almaya yetkili bir finans kuruluşları ağı tarafından veri havuzuna erişilebilir.
Bu sayede müşteri alıştırma için gerekli bilgi ve belgelerin tüketici tarafından yalnızca bir kez sağlanması gerekecek ancak bunlar ulusal eKYC veri havuzu aracılığıyla finans kuruluşları tarafından birçok kez alınabilecektir. Böyle bir ulusal veri havuzuna sahip olmak tek bir onaylanmış bilgi kaynağı sağlarken bu aynı zamanda finans kuruluşlarının ve tüketicilerin gereksiz eKYC süreçlerini gerçekleştirmelerini ortadan kaldıracaktır.
Merkez bankasının eKYC veri havuzu, finans kuruluşlarının tüketici verilerini ihtiyaç duyulduğunda açık Uygulama Programlama Arayüzleri (API'ler) aracılığıyla sorunsuz bir şekilde güncellemesine de olanak tanıyacaktır. Bu, kayıtların her zaman doğru ve güncel olmasını sağlar.
Merkez bankaları için sonraki adımlar
Dijital birlikte kullanılabilirliğin, tüketici kayıtlarının alınmasının ve güncellenmesinin kolaylaştırılmasına finans sektörü tarafından hiçbir zaman öncelik verilmedi.
Ancak bugün, dijital, güvenli ve ulusal bir eKYC veri havuzunun oluşturulması, Kara Para Aklamayı Önleme ve Terörizm Finansmanıyla Mücadele (AML/CFT) ile uyumluluğunun yanı sıra, mevzuat kesinliğini takviye etmek ve merkez bankalarını gelişmiş ülke çapında denetimle güçlendirmek için Müşteri Durum Tespiti (CDD) prosedürlerini birleştirmek için hayati ve önerilen bir adımdır.
Artık finansal kapsayıcılıkta bir dönüm noktasına gelindi ve merkez bankaları, finans kuruluşları ve ve tüketiciler ülke çapında bunun faydalarından istifade edecektir.
